"თავდაპირველი ჭეშმარიტებიდან უმცირესი გადახვევაც კი დროთა განმავლობაში გაათასმაგდება" - არისტოტელე

ახალმა ტექნოლოგიებმა ჩვენ ირგვლივ სამყარო შეცვალა. გაჩნდა შესაძლებლობა სწრაფად მიიღო ინფორმაცია, გაიარო ონლაინ კურსები, გაეცნო ნებისმიერ შენთვის საინტერესო თემას, შეინარჩუნო კონტაქტი მსოფლიოს ნებისმიერ ქვეყანასთან, სახლიდან გაუსვლელად გადაიხადო გადასახადები, ონლაინ მაღაზიიდან გამოიწერო შენთვის სასურველი ნივთები და სხვა. ბევრად გამარტივდა ცხოვრება, თუმცა გაჩნდა ახალი საფრთხეები. ინტერნეტმა და ვირტულურმა რეალობამ შეცვალა საგნების აღქმა და სოციალიზაციის გზა. ტრადიციული მედია სოციალურმა მედიამ ჩაანაცვლა, სადაც უამრავი ინფორმაცია იყრის თავს ცალკეული სტატიებისა და რეპორტაჟების სახით. რთულია გაარჩიო რომელია სიმართლე და ტყუილი, ორივე ერთნაირად შიარდება, ლაიქდება და კომენტარებით ივსება. ვის ინტერესებში შედის საზოგადოების ინფორმაციით მანიპულირება? როგორ დავიცვათ თავი, რომ არ გავხდეთ დეზინფორმაციის მსხვერპლი? ეს სერიოზული გამოწვევაა. დეზინფორმაციის ანუ ე.წ. „ფეიქ ნიუსებისა“ და პროპაგანდის საფრთხეზე დღეს ლაპარაკობს ევროპაც. დეზინფორმაცია - ყალბი, განზრახ გავრცელებული ინფორმაციაა, რომელიც ჩრდილს აყენებს კონკრეტულ პირს/პირებს, სოციალურ ჯგუფს, ორგანიზაციას ან სახელმწიფოს. დეზინფორმაცია ხელს უწყობს საზოგადოებაში ქსენოფობიის გაძლიერებას, ეთნიკურ და რელიგიურ დაპირისპირებას. არასწორად გავრცელებული ინფორმაციის გაზიარებით ჩვენც ხელს ვუწყობთ მის გავრცელებას და პროპაგანდას. ამიტომ მნიშვნელოვანია ყურადღება მივაქციოთ რეალობასთან შეუსაბამო, მეტისმეტად ცუდ ან კარგ ამბავს და გადავამოწმოთ ის, რამდენად ახალი ინფორმაციაა და როდის არის გამოქვეყნებული, ავტორსა და წყაროს სანდოობას. მხოლოდ google ძიება არ არის საკმარისი ფაქტებისა გადასამოწმებლად, google image search და tineye.com საიტებით ადვილად დაადგენ ფოტო და ვიდეო მასალა ნამდვილია თუ ყალბი. წინააღმდეგ შემთხვევაში გაგვიჭირდება ემოციებით ინფორმაციის სწორად შეფასება. მოსწავლეებში ციფრული წიგნიერების უნარ-ჩვევების ჩამოყალიბება მიზანდ ისახავს გამოუმუშაოს მათ ლოგიკური და კრიტიკული აზროვნება, შეძლონ მიკერძოვებული ინტერაქციის, პროპაგანდის, ყალბი ინფორმაციის თუ დეზინფორმაციის შეფასება და თავის არიდება. ადამიანის ღირსების, უფლებების, კულტურული განსხვავევებების, დემოკრატიულობის, თანასწორობისა და სამართლიანობის, სამართლიისა და კანონიერების დაფასება. მე, როგორც სამოქალაქო განათლების მასწავლებელი გიზიარებთ ჩემს გამოცდილებას მერვე კლასში ჩატარებულ გაკვეთილზე „ყალბი ინფორმაციის საფრთხეები“, მოსწავლეებს გავაცანი კონკრეტული ინფორმაციები და ვთხოვე დამხმარე კითხვების საშუალებით ამოეცნოთ იყო თუ არა სანდო ჩემ მიერ მიწვდილი ამბები. გთავაზობთ ამ კითხვარს: 1. ვინ შექმნა ეს მესიჯი? 2. რას წარმოადგენს წყარო? 3. როგორ არის აწყობილი და რა ინფორმაცია არის გამოტოვებული? 4. რა არის ამ მესიჯის მიზანი 5. ვისზეა ეს მესიჯი გათვლილი: ადგილობრივ, ეროვნულ თუ გლობალურ აუდიტორიაზე? ასევე მინდა გირჩიოთ საიტი, რომელსაც როგორც დამხმარე რესურსი აქტიურად ვიყენებ საგაკვეთილო პროცესში, როცა მედია საშუალებებს განვიხილავ http://millab.ge. სტატიის, სათაურებისა და ჟურნალების გარეკანი კარგ საშუალებას წარმოადგენს საავტორო უფლებების, მიზნისა და სანდოობის თემების განხილვისთვის. ჟურნალის გარეკანი სარეკლამო რგოლად ითვლება და ისინი არ ექვემდებარებიან იმავე სიზუსტესა და ეთიკურ მითითებებს, რომელიც ვრცელდება ჟურნალის შიგნით სტატიებსა და ფოტოებზე. სათაურები დაწერილია რედაქტორის მიერ, ვიდრე ახალი ამბების შემქნელის მიერ და შექმნილი სტატიის შესახებ მოკლე ინფორმაციის მისაწოდებლად და ყურადღების მისაქცევად. ამ მხრივ საინტერესოა ონლაინ ამბების სიუჟეტებიც. შეიძლება შეადარონ და შეაპირისპირონ ერთმანეთს კონკრეტული გაზეთის ბეჭდურ და ონლაინ ვერსიებში გამოქვეყნებული ერთი და იგივე ამბავი. დეზინფორმაციასთან ბრძოლა კომპლექსურ მიდგომას საჭიროებს და ერთჯერადად ჩატარებული საინფორმაციო შეხვედრებითა და სემინარებით ვერ გადაიჭრება ეს პრობლემა. უნდა შეიქმნას სოციალური რეკლამები, რომელიც აქტიურად იტრიალებს ტელევიზიით და სოციალური ქსელების საშუალებით. მომზადდეს: ბანერები, რომელიც საზოგადოების თავშეყრის ადგილებში გამოიკვრება, ასევე სატელევიზიო გადაცემები და კომპეტენტურმა პირებმა მიაწოდონ საზოგადოებას ამომწურავი ინფორმაცია. მოსწავლე ახალგაზრდობისთვის მოეწყოს საზაფხულო ბანაკები, სადაც საინფორმაციო ტექნოლოგიებთან დაკავშირებულ გამოწვევებზე აუმაღლდებათ ცნობიერება და შემდეგ როგორც თანატოლგანმანათლებლები თავად იზრუნებენ სხვების სწორად ინფორმირებულობაზე.

გამოყენებული ლიტერატურა: 1. კომუნიკაციების კომისია, - დეზინფორმაცია, როგორც გამოწვევა. /ევროკავშირი საქართველოსთვის/ 2.https://www.radiotavisupleba.ge/a/%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%96%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%A4%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90-%E1%83%93%E1%83%90-%E1%83%9E%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9E%E183%9%0%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%93%E1%83%90---%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%AE%E1%83%94-%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%AA-%E1%83%90%E1%83%A6%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%90/29863561.html 3.https://www.ganmarteba.ge/word/%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%96%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%A4%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90 4. http://ncp.ge/ge/curriculum/competencies/digital-literacy